Demontaj
Bir rulman, periyodik kontrol veya başka nedenlerle sökülebilir. Sökülen rulman yeniden kullanılacaksa veya sadece kontrol için söküldüğü durumda, rulmanın montajı sırasında gösterilen dikkat ve özen rulmanın demontajı sırasında da aynı oranda gösterilmelidir. Sıkı geçmeyle montajı yapılan rulman durumunda, rulmanın sökülmesi zor olabilir.
Rulman sökme yöntemleri, makinenin bitişik parçalarının orijinal tasarımında göz önünde bulundurulmalıdır. Demontaj sırasında; rulman sökme işlem sırası, işlemi uygun şekilde gerçekleştirmek amacıyla önce makine teknik çizimi kullanılarak incelenmeli ve aynı zamanda montaj geçme türü de dikkate alınmalıdır.
Dış Bileziklerin Demontajı
Sıkı geçmeyle montajı yapılan bir dış bileziği sökmek için öncelikle Şekil 10’da gösterildiği gibi yatağın etrafındaki çektirme deliklerine cıvatalar yerleştirilir ve cıvatalar eşit oranda sıkılarak dış bilezik sökülür. Bu cıvata deliklerine sökme işlemi için kullanılmadıkları durumda her zaman kör tapalar geçirilmelidir.
Konik makaralı rulmanlar gibi birbirinden ayrılabilir rulmanlar durumunda, Şekil 11’de gösterildiği gibi yatak omuzunda birkaç noktaya çentik atılmalıdır; böylece bir sökme aleti kullanılarak veya hafifçe vurarak dış bilezik iterek sökülebilir.
Silindirik Bilezikli Rulmanların Demontajı
Montaj tasarımı, iç bileziğin iterek sökülmesi için yeterli boşluğa sahip olduğu durumda, bu yöntem kolay ve hızlıdır. Bu durumda, sökme kuvveti sadece iç bilezik üzerine uygulanmalıdır (bkz. Şekil 12). Şekil 13 ve 14’te gösterilen sökme araçları yaygın olarak kullanılmaktadır.
Her iki durumda da alet çenelerinin iç bileziğin yüzüne büyük oranda tutturulması gereklidir; bu nedenle, kullanılacak sökme aletlerinin uygunluğu için mil omzunun veya omuzdaki oluk kesitlerinin boyutunun dikkate alınması önerilmektedir (bkz. Şekil 14).
Yağ enjeksiyon yöntemi genellikle büyük rulmanların sökülmesinde kullanılmaktadır. Mil üzerindeki delikler yoluyla yağ basıncı uygulanarak sökme işlemi kolaylıkla gerçekleştirilmektedir. Ekstra geniş rulmanlarda ise yağ enjeksiyon yöntemi, bir sökme aletiyle birlikte kullanılmaktadır.
İndüksiyon ısıtma yöntemi, NU ve NJ tip silindirik makaralı rulmanların iç bileziklerinin sökülmesinde kullanılmaktadır. İç bilezikler, kısa süreyle lokal olarak ısıtılarak genleştirilir ve ardından sökülür (bkz. Şekil 15). İndüksiyon ısıtma yöntemi ayrıca bu tür bazı rulmanların mil üzerine montajında da kullanılmaktadır.
Konik Bilezikli Rulmanların Demontajı
Görece küçük rulmanların adaptörler yardımıyla sökülmesi sırasında, iç bilezik, mile bağlanan bir tapa ile tutulur ve somun birkaç tur döndürülerek gevşetilir. Bunun ardından Şekil 18’de gösterildiği gibi uygun bir alet kullanılarak manşon üzerine çekiçle vurulur.
Şekil 16’da sökme somununu sıkarak gerçekleştirilen bir sökme manşonu demontaj prosedürü gösterilmektedir. Bu prosedür zor olduğu takdirde Şekil 17’de gösterildiği gibi somun üzerinde cıvata delikleri açmak ve bu delikleri kılavuz olarak kullanıp cıvataları sıkarak manşonu sökmek mümkün olabilir.
Büyük rulmanlar, yağ basıncı kullanarak kolaylıkla sökülebilir. Şekil 19’da iç bileziği genişletmek için bir konik mil üzerinde bir delik ve oluk vasıtasıyla basınçlı yağ uygulayarak bir rulmanın sökülmesi gösterilmektedir. Bu işlem sırasında sıkı temas gevşedikçe, rulman aniden eksenel yönde hareket edebilir, bu nedenle koruma için bir durdurma somunu kullanılması önerilir. Şekil 20’de bir hidrolik somun kullanılarak rulman sökme işlemi gösterilmektedir.
Paylaş